Ecologie & verspreiding Ondergedoken moerasscherm is een weinig opvallend plantje dat groeit in ondiepe, ‘s zomers vaak droogvallende vennen, plasjes en slootjes. De plant wordt zowel in de pleistocene delen van Nederland als in de duinen gevonden. Het is zeldzaam in matig voedselarm milieu, op (venig) zand of leem. Daarnaast is het zeer zeldzaam in het Hollands-Utrechtse laagveen gebied. Net zoals alle andere planten van voedselarme milieu’s is Ondergedoken moerasscherm in de laatste decennia achteruitgegaan. Omdat het zo’n kleine plant is die niet altijd bloeit werd wel verondersteld dat Ondergedoken moerasscherm regelmatig over het hoofd gezien zou worden. De toegenomen inventarisatie’s en karteringen van de laatste jaren hebben echter niet geleid tot een toename van het aantal waarnemingen. De zaden behouden jarenlang hun kiemkracht. Wanneer er een nieuwe sloot of (drink)poel wordt gegraven in het geschikte milieu, kan Ondergedoken moerasscherm hier plotseling in grote getale optreden. CC-BY-SA 3.0 Bert Lanjouw, 2014

Ecologie

Bodem
Zonnige, open plaatsen op natte, matig voedselarme, zwak zure grond en in ondiep, stilstaand en langzaam stromend, helder, matig voedselarm tot matig voedselrijk neutraal water. Vooral op kortstondig droogvallende plaatsen (het meest op zand en leem, soms op venige grond).

Groeiplaats
Water (sloten, duinmeertjes, veedrinkpoelen, leemkuilen, heidevennen, nieuwe greppels, poelen en veenwijken).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Zeldzaam in Noord-Brabant, noordelijk Limburg, in het oosten van het land en in de duinen en zeer zeldzaam in het midden van het land en in Zeeuwsch Vlaanderen.

Vlaanderen
Zeer zeldzaam in de Kempen en misschien ook nog in het kustgebied. Sterk achteruitgegaan.

Wallonië
Zeer zeldzaam.

Wereld
In West-Europa en Marokko, noordelijk tot in Schotland en Zuid-Zweden.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	voedselarme wateren
Levensduur:	overblijvend
Levensvorm:	helofyt
Bloeitijd:	juni - augustus

Literatuur
Blok, B. (2005) Ondergedoken moerasscherm (Apium inundatum) in het Eexterveld. Nieuwsbrief Werkgroep Florakartering Drenthe 41: 9-11 

Hofstra, J. (1982) Over enige Littorelletea-gemeenschappen, in het bijzonder in Twente. Gorteria 11: 59-72 

Kobus, J.D. (1866) Flora van Wageningen en aangrenzende gemeenten. A. Ophorst, Wageningen

Kops, J. & H.C. van Hall (1836) Meum inundatum - Moeras Dwergeppe Flora Batava 7: 527-527 

Verburg, J. (2020) Zoeken naar Ondergedoken moerasscherm (Apium inundatum) op de Vossenberg. Nieuwsbrief Werkgroep Florakartering Drenthe 55: 9-9 

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 2: 66

Flora Batava 07: plaat

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 564

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 755

Nederlandse Oecologische Flora 2: 273

Wilde Planten 3: 131

Wilde-Planten.nl: pagina

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels De stengels zijn tenger, glad en kaal. Ze zijn helemaal of voor een deel ondergedoken. Meestal vormen ze matten. De stengelvoet kruipt en wortelt op de knopen. Bladeren De ondergedoken bladeren zijn hol en 2 of 3-voudig geveerd met draadvormige slippen. De drijvende bladeren en de luchtbladeren zijn enkel geveerd met eironde, 3-lobbige blaadjes. Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De bloemschermen staan tegenover de bladeren. Ze zijn kort gesteeld en bevatten 2 of 3 stralen zonder omwindsel. De bloemen zijn wit en 2 mm groot. Vruchten Een splitvrucht. De vruchten zijn elliptisch-langwerpig, 2 tot 3½ mm groot en hebben vrij brede, uit stekende ribben. Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,15-0,60 m.
Bloemkleur:	wit
Type vrucht:	splitvrucht
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100). De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer. Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen. In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023

download in hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.