Ecologie & verspreiding Echte koekoeksbloem staat op een open, zonnige tot beschaduwde, vochtige tot natte, matig voedselrijke en matig bemeste bodem die kan bestaan uit zand, leem, lichte klei, zavel en veen maar heeft een voorkeur voor venige grond. De overblijvende plant groeit in hooilanden, beekdalgras- en boezemlanden, langs greppels en in laagveenmoerassen, in bermen en aan slootkanten, in duinvalleien, in lichte, drasse loofbossen en op kapplaatsen. Nederland valt geheel binnen het Europese deel van het areaal en wordt ook wel als sierplant gebruikt. De soort is in Nederland zeer algemeen, maar zeldzaam in de zeekleigebieden van Zeeland, Groningen en Friesland en verder in Zuid-Limburg. Hoewel Echte koekoeksbloem nog steeds een algemene plant genoemd mag worden is ze nagenoeg overal uit de hooilanden verdwenen (waarvoor ze zeer kenmerkend was) door ontwatering en zware bemesting. Ze is terugdrongen naar de slootkanten. Het taxon is onmiskenbaar door haar dubbel gespleten roze en soms witte kroonbladen. CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2015

Ecologie

Bodem
Zonnige of soms licht beschaduwde plaatsen op vochtige tot natte, matig voedselrijke grond (zand, leem, lichte klei, zavel en veen).

Groeiplaats
Grasland (hooiland, beekdalgrasland, boezemland en langs greppels, nat en  matig bemest grasland), bermen, waterkanten (slootkanten), zeeduinen (duinvalleien), bossen (lichte loofbossen) en kapplekken.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Vrij algemeen, maar zeldzaam in de zeekleigebieden van Zeeland, Groningen en Fryslân en in Zuid-Limburg.

Vlaanderen
Vrij algemeen. Afgenomen.

Wallonië
Vrij algemeen.

Wereld
Het grootste deel van Europa, oostelijk tot in Centraal-Siberië. Ingeburgerd in het oosten van Noord-Amerika.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	natte, bemeste graslanden
Levensduur:	overblijvend
Levensvorm:	hemicryptofyt
Zaadbank:	langlevend (> 5 jaar)
Bloeitijd:	mei - juli

Literatuur
Biere, A., R. Cappers & J. van Andel (1989) Quantitative and qualitative aspects of fecundity in Lychnis flos-cuculi. Acta botanica neerlandica 38: 203-218 

Kops, J. (1800) Lychnis flos cuculi - Koekkoeks-bloem Flora Batava 1: 4-4 

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 3: 99

Flora Batava 01: plaat

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 294

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 531

Nederlandse Oecologische Flora 1: 202

Wilde Planten 2: 124 als Silene flos-cuculi

Wilde-Planten.nl: pagina

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels De vaak vertakte stengels zijn behaard. Onder de knopen zijn ze niet kleverig. Bladeren De kruisgewijs staande rozetbladen zijn vaak paars aangelopen. Ze zijn spatelvormig, vaak gewimperd en gesteeld. De tot 10 cm lange stengelbladen zijn niet gesteeld, langwerpig en met een spitse top. Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). Een losse, gaffelvormig vertakte bloeiwijze. De bloemen zijn rozerood, zelden wit en 3-4 cm. De vijf  kroonbladen zijn in vier  smalle slippen verdeeld. De vaak roodachtige kelk heeft tien nerven. Vruchten Een doosvrucht. Deze is niet gesteeld en bevat één  hok zonder tussenschotten. De zaden zijn langlevend (langer dan vijf jaar). Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,30-0,90 m.
Bloemkleur:	rood of wit
Type vrucht:	doosvrucht
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100). De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer. Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen. In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023

download in hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Fenologie vruchtdragend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.

De bloeiperiode is dit jaar 3 dagen eerder dan het langjarig gemiddelde.