Gerand blaasjesmos

Sphaerocarpos texanus


© Dick Haaksma

Ecologie & verspreiding
Ecologie

De vondsten van Sphaerocarpos texanus komen niet alleen van akkerranden en tuinen, maar ook van greppels langs wegen, opengetrapte plekken in graslanden en boomgaarden, en begraafplaatsen. Net als S. michelii groeit de soort op allerlei open, verstoorde, voedselrijke, matig vochtige bodems: löss, leem, klei, maar ook zand. Begeleidende soorten zijn onder meer Fossombronia soorten, Riccia bifurca, Bryum gemmilucens, Dicranella varia, D. staphylina en Tortula truncata. Wat de natuurlijke standplaats in Europa is geweest is amper meer te achterhalen; misschien kwam de soort, net als sommige akkeronkruiden zoals Euphorbia exigua, voor op de door wind en opspattend zeewater opengehouden randen van de Engelse en Franse falaisekusten. Sphaerocarpos texanus is een tweehuizige winterannuel, net als S. michelii. De sporen van beide soorten zijn groot en worden als tetraden verspreid (voor uitleg zie Fossombronia fimbriata), zodat mannetjes en vrouwtjes doorgaans dicht bij elkaar groeien en de planten vaak sporenkapsels maken. Uit Amerikaans onderzoek is bekend, dat de populaties een langlevende sporenvoorraad in de bodem kunnen opbouwen.

Verspreiding

Sphaerocarpos texanus is in ons land weliswaar zeldzaam, maar is toch vaker gevonden dan S. michelii. De verspreiding is vrijwel beperkt tot Brabant en Zuid-Limburg, maar recent is de soort ook gevonden ten Westen van Zutphen (2010) en in Beek bij Nijmegen (2012). Er lijkt sprake te zijn van enige vooruitgang, maar dat is wellicht een gevolg van de toegenomen inventarisaties. De soort heeft een submediterraan-subatlantische verspreiding in het laagland van Europa, en komt ook voor op de Azoren en de Canarische eilanden. In Duitsland is de soort zeer zeldzaam en vrijwel beperkt tot het westen van het land, en in Groot-Brittannië is de soort beperkt tot de Kanaaleilanden en het uiterste zuiden van Engeland. In België is de soort iets minder zeldzaam. In Noord-Amerika is de soort algemener, en komt daar ook voor op meer natuurlijke standplaatsen zoals open plekken in de prairie, net als Spharocarpos michelii. Er werd wel verondersteld, dat beide soorten vanuit Amerika door de mens naar Europa gebracht zijn. Hoewel enige import zeker niet valt uit te sluiten, lijkt in ieder geval S. texanus van nature in Europa voor te komen, omdat de Europese planten van de Amerikaanse afwijken in de morfologie en DNA-sequentie van een paar chromosomen.

Summary

Sphaerocarpos texanus is an uncommon species in the southern half of the country, always growing on heavily disturbed, fertile soil. It is perhaps expanding somewhat in recent years, although increased collection activities may also play a role.

Groep: Levermossen
Status: Rode Lijst: Gevoelig
Zeldzaamheid: zeer zeldzame soort
Biotoopvoorkeur: Kale cultuurgrond
Substraatvoorkeur: lemig of fijn zand
© 2024  BLWG
Ga naar de volledige website