Kraggestaartjesmos

Philonotis marchica


© Rudi Zielman

Ecologie & verspreiding
Ecologie
Het kraggestaartjesmos vormt kleine viltige zoden bestaande uit slanke, rechtopstaande stengeltjes. De standplaats heeft een pH(water) hoger dan 7, overlappend met het bereik van P. fontana en P. calcarea. De weinige Nederlandse vondsten zijn afkomstig uit kwelmilieus en trilveen. De oude vondst in het Overeind van Jutphaas betrof slootkanten in de overgang van een kalkhoudende oeverwal naar de lager gelegen rivierkomvlakte, een type standplaats waar recent Philonotis calcarea is verschenen (zie aldaar). De standplaats in De Wieden betreft zowel trilveen op legakkers en langs slootjes als slootkantjes in veenmosrietland. De historische en huidige zeldzaamheid in ons land ondanks de vele overgangen van veen naar klei en zand is merkwaardig, temeer omdat in het buitenland de soort, weliswaar zeldzaam, als pionier optreedt over een brede range van standplaatsen. Kapsels zijn uit Nederland niet bekend en in het buitenland zeer zeldzaam. Net als bij P. arnellii is waarschijnlijk kapselvorming binnen structureel kleine populaties het knelpunt.

Verspreiding

De vindplaatsen bij Jutphaas (thans Nieuwegein) en Essen in de Gelderse Vallei dateren van rond 1850. In 1974 werd P. marchica ontdekt in de Wieden, in de befaamde trilvenen bij de Kerkgracht en de Bakkerskooi, samen met Scorpidium cossonii en S. scorpioides, en later ook in de Schinkellanden en bij het Molengat bij Giethoorn. Het gaat zonder uitzondering om zeer kleine groeiplaatsen. Hiermee is kraggenstaartjesmos een van de zeldzaamste mossen in Nederland, mede gezien de overwegend kritieke status elders in Europa. Kraggestaartjesmos heeft een zeer diffuse gematigd-mediterrane verspreiding in Europa. Het is zowel op de Britse eilanden als in het Noordwest-Europese laagland incl. middelgebergtes altijd extreem zeldzaam geweest en vaak efemeer in voorkomen. In België, Luxemburg, Frans Lotharingen en Picardië komt het niet (meer) voor. In Zwitserland, Tsjechië en Slowakije is het (ernstig) bedreigd. In Roemenië heeft het de Rode Lijst status gevoelig.

Summary

Philonotis marchica is found twice in The Netherlands in the 19th century. Since 1974 the species is known from some rich fens and along ditches in a small part of the peat area of The Netherlands. It is one of the rarest species in The Netherlands.

Familie: Bartramiaceae
Groep: Bladmossen
Status: Rode Lijst: Gevoelig
Zeldzaamheid: zeer zeldzame soort
Biotoopvoorkeur: Moeras en nat schraalland
Substraatvoorkeur: veen
© 2024  BLWG
Ga naar de volledige website