Ecologie & verspreiding
Vallisneria is een met rhizomen in de bodem wortelende, ondergedoken waterplant met lange, lijnvormige, aan de top iets getande bladen. De plant is oorspronkelijk inheems in Zuid Europa, Noord Afrika en delen van Azie. Vallisneria’s zijn populaire aquariumplanten die door de handel in aquariumplanten buiten hun oorspronkelijke areaal zijn verspreid. De eerste gedocumenteerde waarnemingen van Vallisneria in Nederland dateren uit het begin van de jaren zestig van de vorige eeuw toen er in de omgeving van Maastricht enkele groeiplaatsen werden ontdekt. Na de strenge winter van 1963 zijn er geen waarnemingen uit Nederland meer bekend totdat in 2001 een groeiplaats werd ontdekt in de Merwede. In de jaren daarop werden in de Merwede en in de Biesbosch talrijke nieuwe groeiplaatsen ontdekt. Verder werden er ook groeiplaatsen ontdekt in het Eindhovens Kanaal en in een zandgat langs de Rijn bij Rhenen. In de omgeving van deze laatste groeiplaats werd in 2013 een groeiplaats ontdekt in de Rijn zelf. In 2016 bleek de soort ook in het Hollandsch-Diep en in het Haringvliet te groeien. Op alle groeiplaatsen groeit Vallisneria in 0,5-1,5 meter diepe, nooit droogvallende wateren. Vaak zijn de groeiplaatsen van af de oever niet waarneembaar. Veel groeiplaatsen worden door duikers ontdekt! Waarschijnlijk heeft deze zuidelijke soort, geprofiteerd van de stijging van de temperatuur van het rivierwater ten gevolge van klimaatverandering en koelwaterlozingen. Vallisneria is een tweehuizige soort. Tot 2020 kon alleen de aanwezigheid van vrouwelijke planten in Nederland worden aangetoond. In 2020 werd in de Kromme Rijn ook de aanwezigheid van mannelijke exemplaren vastgesteld. De peulvormige vruchten zijn echter nog niet in Nederland waargenomen.
CC-BY-SA 3.0 Ruud Beringen, 2021
|
EcologieBodemZonnige, warme plaatsen in ondiep, voedselrijk, zoet water.
GroeiplaatsWater (kanalen, rivieren en bij warmwaterlozingspunten van de industrie).
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLVerspreidingNederlandOmstreeks 1960 bij Maastricht. Later ook op enkele andere plaatsen, o.a. in de Merwede. Ingeburgerd tussen 1925 en 1949.
VlaanderenNiet in Vlaanderen.
WalloniëVroeger zeer zeldzaam in het Maasgebied.
WereldOorspronkelijk uit Zuidwest-Azië, Noord-Afrika en Zuid-Europa. De soort breidt zich uit naar het noorden.
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLLiteratuurArisz, W.H. (1953) Active Uptake, Vacuole-Secretion and plasmatic Transport of Chloride-Ions in Leaves of Vallisneria spiralis.
Acta botanica neerlandica 1: 506-515
Arisz, W.H. (1958) Influence of Inhibitors on the Uptake and the Transport of Chloride Ions in Leaves of Vallisneria spiralis.
Acta botanica neerlandica 7: 1-32
Arisz, W.H. (1969) Intercellular polar transport and the role of the plasmodesmata in coleoptiles and Vallisneria leaves.
Acta botanica neerlandica 18: 14-38
Arisz, W.H. & H.H. Sol (1956) Influence of light and sucrose on the Uptake and Transport of Chloride in Vallisneria Leaves.
Acta botanica neerlandica 5: 218-246
Beringen, R. (2012) Vallisneria in Nederland.
FLORON-nieuws 17: 9-9
Coelho Douanla-Meli, G., E. Langer & G. Langer (2010)
Hypochnella verrucospora (Basidiomycota, Atheliales), a neotropical new species with ornamented basidiospores.
Mycologia 102: 1158-1162
Helder, R.J. & M. van Harmelen (1982) Carbon assimilation pattern in the submerged leaves of the aquatic angiosperm: Vallisneria spiralis L.
Acta botanica neerlandica 31: 281-295
Jager, G. (1958) The Influence of Salts on Protoplasmic Streaming generated by Light in Subepidermal Cells of Vallisneria Leaves.
Acta botanica neerlandica 7: 635-653
Matthews, J., R. Beringen, F.P.L. Collas, K.R. Koopman, B. Odé, R. Pot, L.B. Sparrius, J.L.C.H. van Valkenburg, L.N.H. Verbrugge & R.S.E.W. Leuven (2012)
Risk analysis of non-native Tapegrass (Vallisneria spiralis) in the Netherlands. Radboud Universiteit, Nijmegen
Mesterházy, A., G.S omogyi, A. Efremov & F. Verloove (2021) Assessing the genuine identity of alien Vallisneria (
Hydrocharitaceae) species in Europe.
Aquatic Botany 174(2): 103431-
Prins, H.B.A. (1970) The effect of DCMU on ion uptake and Photosynthesis in leaves of Vallisneria spiralis L.
Acta botanica neerlandica 19: 813-820
Sol, H.H. (1958) Pretreatment and Chloride Uptake in Vallisneria Leaves. Influence of light, sugar, salts and pH on subsequent Chloride accumulation.
Acta botanica neerlandica 7: 131-173
van Campagne, R.N.L. (1957) Light-dependent Chloride Absorption in Vallisneria Leaves.
Acta botanica neerlandica 6: 543-582
van der Slikke, W. (2011) Vallisneria houdt hoofd boven water.
FLORON-nieuws 15: 7-7
van Ooststroom, S.J. & T.J. Reichgelt (1962) Een Nederlandse vondst van
Vallisneria spiralis L.
Gorteria 1: 61-62
van Ooststroom, S.J. & T.J. Reichgelt (1963) Nogmaals
Vallisneria spiralis L.
Gorteria 1: 95-96
van Ooststroom, S.J. & T.J. Reichgelt (1961) Nieuwe plantesoorten in Nederland gevonden, hoofdzakelijk in 1960.
De Levende Natuur 64: 131-134
Winter, H. (1961) The Uptake of Cations by Vallisneria Leaves.
Acta botanica neerlandica 10: 341-393
Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra Bladeren Een rozet van slappe, lichtgroene, lijnvormige en enige decimeters lange bladeren. Vaak zitten er rode puntjes en streepjes op de bladeren.
Bloemen Eenslachtig (een bloem met alleen mannelijke of alleen vrouwelijke geslachtsorganen). Tweehuizig (mannelijke en vrouwelijke bloemen op verschillende planten). De vrouwelijke bloemen staan afzonderlijk op lange draaddunne en als een spiraal gewonden stelen. Ze zijn 4 tot 7 mm groot en hebben 3 tweelobbige stijlen. De iets roze bloemen bereiken net de waterspiegel. De mannelijke bloemen staan op een vrij korte, rechte steel. Ze hebben een hele kleine kroon van ongeveer een ½ mm en 2 of 3 meeldraden. Verder hebben ze kort gesteelde bloeikolven, die loslaten, naar de oppervlakte stijgen en waar ze ronddrijven op de teruggeslagen, holle kelkbladen. Als een meeldraad van zo'n zwemmende bloem tegen de stempel van een vrouwelijke bloem aan drijft, kan er bestuiving plaatsvinden.
Vruchten Een bes. De vruchten zijn buisvormig en ongeveer 10 cm lang. Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NL