NDFF Verspreidingsatlas | Eerste Hulp Bij Determineren

Inloggen |

NDFF Verspreidingsatlas

Verspreidingsatlas

laatst gewijzigd op 14-01-2021

Algemene rozen

Stef van Walsum

Inleiding

De rozen is een lastig genus dat bestaat uit veel op elkaar lijkende soorten. In dit overzicht zijn de in Nederland algemeen voorkomende soorten rozen weergegeven. Zie de publicatie "De wilde rozen van Nederland" voor een volledige sleutel van rozensoorten in Nederland.

Vergelijking

	Veelbloemige roos Rosa multiflora	Duinroos Rosa pimpinellifolia	Bergroos Rosa glauca	Rimpelroos Rosa rugosa	Hollandse rimpelroos Rosa 'Hollandica'	Egelantierrozen-groep Rosa subsectie Rubigineae	Viltrozen-groep Rosa subsectie Vestitae	Hondsrozen-groep Rosa subsectie Caninae
Groeiwijze	Klimmend	Dwergstruiken	Rechtopstaande struik	Laag blijvende struik met veel uitlopers	Rechtopstaande struik met veel uitlopers	Rechtopstaande struik	Rechtopstaande struik	Rechtopstaande struik
Bladbovenzijde	Kaal, matgroen van kleur	Kaal, matgroen van kleur	Kaal, roodachtig groen of blauwachtig berijpt	Kaal, donkergroen van kleur, sterk gerimpeld	Spaarzaam behaard, lichtgroen van kleur, nauwelijks gerimpeld	Kaal of licht behaard	Behaard, grijsgroen van kleur	Kaal, soms met zittende klieren op de tanden
Bladonderzijde	Spaarzaam tot dicht behaard	Kaal en onbeklierd	Kaal en onbeklierd	Dicht behaard, blauwgroen van kleur	Spaarzaam behaard	Dicht bezet met kort gesteelde kleverige klieren	Viltig behaard en met zittende klieren	Kaal, soms met enkele klieren op de hoofdnerf
Bladsteel & bladspil	Behaard en beklierd	Kaal en onbeklierd	Kaal en onbeklierd	Behaard en beklierd	Behaard en beklierd	Kaal, met kort gesteelde klierharen	Dicht viltig behaard, meestal beklierd	Kaal, vaak beklierd
Geur bij kneuzen blad	-	-	-	-	-	Appelgeur	Harsgeur	-
Stekels op de takken	Vaak onbestekeld haakvormig gekromd	Ongelijksoortig naaldvormig (veel!)	Gelijksoortig takken blauw berijpt	Ongelijksoortig grote harige stekels & kleine naaldvormige stekels (onbeklierd)	Ongelijksoortig Grote harige stekels & kleine naaldvormige stekels (beklierd)	Gelijksoortig of ongelijksoortig haakvormig gekromd	Gelijksoortig stekels slank en licht gebogen	Gelijksoortig haakvormig gekromd
Bloeiwijze	10-20 bloemen in een tros	Alleenstaand	2-6 bloemen	Alleenstaand of 2-3 bijeen, sterk geurend	Alleenstaand of 2-3 bijeen	1-3 bloemen	2-3 bloemen	1-10 bloemen
Kelkbladen	Gedeeld of ongedeeld Behaard, bij rijpiging afvallend	Ongedeeld Kaal, tot in de winter blijvend	Ongedeeld Beklierd, tot in de winter blijvend.	Ongedeeld Behaard en beklierd, tot in de winter blijvend.	Ongedeeld Kaal, tot in de winter blijvend	Gedeeld Sterk beklierd, deels tot in de winter blijvend.	Gedeeld Viltig behaard, bij rijping afvallend	Gedeeld Meestal kaal, bij rijping afvallend
Kleur rijpe bottels	Rood	Bruin/paars/zwart	Bruin/oranjerood	Rood	Donkerrood	Rood	Rood, met gesteelde klieren	Rood
Stijl	Vergroeid tot een zuiltje	Vrij	Vrij	Vrij	Vrij	Vrij	Vrij	Vrij

Determinatiesleutel

1	Stijlen kort en vrij, niet tot een zuiltje vergroeid 2

-	Stijlen lang en vergroeid tot een ver uit het stijlkanaal stekend zuiltje, steunblaadjes franjeachtig ingesneden, bloeiwijze met 10-20 bloemen in een tros Rosa multiflora


2 (1)	Buitenste kelkbladen met bladachtige aanhangsels (meerdere bottels bekijken!) 6

-	Alle kelkbladen gaafrandig, zonder bladachtige aanhangsels (meerder bottels bekijken!) 3


3 (2)	Rijpe bottels oranje- tot donkerrood, bloemen alleenstaand of meerbloemig 4

-	Rijpe bottels zwart of bruinachtig paars, bloemen alleenstaand Rosa spinosissima


4 (3)	Takken ongelijksoortig bestekeld. Jonge takken groen. 5

-	Jonge takken blauwachtig berijpt, blaadjes in jonge toestand blauw of roodachtig berijpt Rosa glauca


5 (4)	Bottels onbeklierd of spaarzaam beklierd, breder dan hoog, bladen sterk rimpelig, donkergroen, jonge takken viltig behaard Rosa rugosa

-	Bottels beklierd, hoger dan breed of rond, bladen nauwelijks gerimpeld, lichtgroen, jonge takken nauwelijks behaard Rosa 'Hollandica'


6 (2)	Blaadjes aan onderzijde onbeklierd of uitsluitend beklierd op de nerven of aan de rand van de blaadjes 7

-	Blaadjes aan onderzijde dicht bezet met kort gesteelde klieren Rosa subsect. Rubigineae


7 (6)	Blaadjes aan weerszijden viltig behaard aan de onderzijde ook met klieren (naar hars ruikend). Stekels aan de kortloten slank, meestal met smalle basis, soms licht verbreed. Rosa subsect. Vestitae

-	Blaadjes aan beide zijden kaal, soms aan de onderzijde behaard. Stekels aan de kortloten fors en stevig, met brede basis. Rosa subsect. Caninae

Literatuur

Bakker, P.A.;Maes, N.C.M.;Kruijer, J.D. (2011) De wilde rozen (Rosa L.) van Nederland. Gorteria 35: 1-173.

Bomble, F.W. (2009) Die Bedeutung Rosa tomentella ähnlicher Blattoberseiten in der Taxonomie von Rosa sect. Caninae subsect. Caninae. Floristische Rundbriefe 43: 65-79.

Christenhusz, M.J.M.;van Uffelen, G.A. (2001) Verwilderde Japanse planten in Nederland, ingevoerd door Von Siebold. Gorteria 27: 97-108.

Foerster, E.;Schnedler, W. (1977) Schlüssel zum Bestimmen det mitteleuropäische Wildrosenarten. Göttinger Floristische Rundbriefe 11 Beibl. 6: 1-1.

Hommel, P.;Melman, T. (1986) Een vondst van de duinroos (Rosa pimpinellifolia L.) op de Lemelerberg. (Ov.). Gorteria 13: 36-37.

Kops, J. (1807) Rosa spinosissima - Duin Roze Flora Batava 2: 96-96.

Loos, G.H. (2003) Ein notwendiger Paradigmenwechsel in der Taxonomie der Wildrosen. Floristische Rundbriefe 36: 97-107.

Maes, N.C.M. (2013) Inheemse bomen en struiken in Nederland en Vlaanderen-Herkenning, verspreiding, geschiedenis en gebruik. Boom

Müller, R. (1990) Die Wildrosen im Landkreis Harburg, Niedersachsen. Floristische Rundbriefe 24: 114-117.

Odé, B. (2020) Veelbloemige roos: mooi, maar mogelijk invasief. Kijk op Exoten 31: 6-7.

Siebel, H.N. (2020) Praktijkadvies Rimpelroos. VBNE

Stolwijk, P.F. (1998) Een vondst van Bergroos (Rosa glauca Pourr.) in Twente. Nieuwsbrief FLORON-FWT 19: 10-11.

van der Maarel, E. (1972) Enkele opmerkingen over de flora van Utrecht 1843-1970. Gorteria 6: 17-19.

Woch, M.W.;Kapusta, P.;Stanek, M.;Możdżeń, K.;Grześ, I.M.;Rożej-Pabijan, E.;Stefanowicz, A.M. (2023) Effects of invasive Rosa rugosa on Baltic coastal dune communities depend on dune age. Neobiota 82: 163-187.