Ecologie & verspreiding
Akkerklokje groeit in Nederland van oudsher op krijt, löss, rivierklei, leem en niet te voedselarm zand. Het komt vaak voor op de grens van twee soorten vegetatie, bijvoorbeeld langs heggen en aan kanten van bouwland. Langs spoorwegen staat het vaak op de grens van grazige bermen met weinig begroeide, stenige terreingedeelten zoals schouwpaden. In Nederland is Akkerklokje buiten de steden vrij zeldzaam en vind je natuurlijke groeiplaatsen vooral in Zuid-Limburg. Als stadsplant is Akkerklokje echter algemener. Het is een weinig eisende tuinplant die als nadeel heeft dat de uitlopers overal doordringen waar ze maar de kans krijgen. Het teveel belandt dan met ander tuinafval in bermen en achterommetjes en woekert daar verder. Het Akkerklokje floreert vooral in oude stadswijken en groeit langs trottoirs, bij heggen en aan de voet van tuinmuurtjes.
CC-BY-SA 3.0 Niko Buiten, 2014
|
EcologieBodemZonnige plaatsen op matig droge tot vochtige, matig voedselrijke, vaak kalkhoudende grond (zand, leem, zavel, mergel, löss, rivierklei en stenige plaatsen).
GroeiplaatsBermen, struwelen, heggen, bosranden, akkers (akkerranden), grasland (weiland), rotsen, kalkhellingen, langs spoorwegen (spoorwegterreinen), plantsoenen, tussen straatstenen, rivierdijken (oeverbeschoeiingen), tegen muren en langs holle wegen.
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLVerspreidingNederlandVrij zeldzaam in Zuid-Limburg, in het rivierengebied, in Zeeland en in stedelijke gebieden. Elders zeldzaam verwilderd.
VlaanderenZeldzaam tot zeer zeldzaam. Het meest langs de Maas en in de oostelijke Leemstreek.
WalloniëVrij algemeen in het zuidoosten van de Ardennen. Elders zeldzaam tot zeer zeldzaam.
WereldEuropa, behalve in het uiterste zuiden en noorden. Ook in West-Azië. Ingeburgerd in Noord-Amerika en op een paar plaatsen in Australië en Nieuw-Zeeland.
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLLiteratuurDenters, T. (2020) Flora op drift Stadse klokjes (deel 2): Hoge straatklokjes
Planten 10: 16-17
van Eeden, F.W. (1877) Campanula rapunculoïdes - Eenzijdig klokje. Duivelsch Naaigaren
Flora Batava 15: 1187-1187
Pagina's in standaardwerkenAtlas van de Nederlandse Flora 2:
95Flora Batava 15:
plaat 1187Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.:
582Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.:
732Nederlandse Oecologische Flora 4:
12Wilde Planten 3:
297Wilde-Planten.nl:
paginadeze soort in de Zadenatlas van Nederland Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra Stengels De stengel is stompkantig, vrij dun, onvertakt en meestal niet hoger dan 70 cm. De stengel is meestal weinig en kort, ruw behaard. De plant groeit soms in grote groepen.
Bladeren Bij de bloei zijn de rozetbladen aan de stengelvoet verdwenen (wel aan de top van de uitlopers). Evenals de onderste stengelbladen zijn ze lang gesteeld met een hartvormige voet, eirond met meestal een spitse top, met een gezaagde tot dubbel gezaagde rand en een lange steel. De hogere stengelbladen zijn smaller (lancetvormig-eirond), minder diep gezaagd en kort gesteeld tot vrijwel zittend. Alle bladen zijn weinig behaard.
Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De blauwviolette, knikkende, trechtervormige, 2-3 cm grote bloemen staan in een lange naar één kant gekeerde, aarvormige tros, die vaak ongeveer de helft van de hoogte van de plant inneemt. De bloemen groeien in de oksels van kleine schutbladen. De afstaande tot teruggeslagen kelkslippen (kelktanden) zijn driehoekig-lancetvormig en veel korter dan de kroon. De kroonslippen zijn meestal gewimperd (aan de rand).
Vruchten Een doosvrucht. De knikkende, kort behaarde vrucht opent zich met gaatjes nabij de voet (strooigaatjes waar de zaden door vrijkomen). De zaden zijn zeer kort levend (korter dan één jaar). Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100).
De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer.
Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen.
In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023
download in hoge resolutieFenologie bloeiend
Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.