Ecologie & verspreiding Akkerhoornbloem staat op zonnige, open tot grazige, stikstofarme tot stikstofrijke, droge, matig voedselarme tot matig voedselrijke, zwak zure tot vaak kalkrijke grond (zand, leem, klei, löss of mergel) maar niet op uitgesproken zware of venige bodems. Ze groeit in bermen en grasvelden, op spoor- en andere dijken, in graslanden aan de binnenduinrand en tussen kruipwilg en op rivierduinen (o.a. op stuifplekken). Verder op muren en greppelkanten, op braakliggende grond en mierenhopen, op rotsen en in wijngaarden. Het is een plant van de gematigde en koele streken en Nederland valt geheel binnen het Europese deel van de verspreiding. De overblijvende soort is algemeen in het oosten en zuiden van het land en in de duinstreek, is vrij zeldzaam in het noordoosten, in Zeeland, in laagveen- en zeekleigebieden en in Flevoland. Ze is afhankelijk van kruisbestuiving en verschilt van de erop lijkende Viltige hoornbloem door o.a. de uitsluitend rechte haren en de beklierde bloemstelen. CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2015

Ecologie

Bodem
Zonnige, open tot grazige plaatsen op droge, matig voedselarme tot matig voedselrijke, zwak zure tot vaak kalkrijke grond (zand, leem, löss, mergel of zavel).

Groeiplaats
Bermen, grasland (grasvelden), langs spoorwegen (spoordijken), dijken, zeeduinen (grasland aan de binnenduinrand en tussen kruipwilg), rivierduinen (o.a. stuifplekken), muren, greppelkanten en braakliggende grond.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Algemeen in het oosten en zuiden van het land, in de duinstreek en in Zuid-Limburg. Vrij zeldzaam in het noordoosten, in Zeeland, in laagveen- en zeekleigebieden en in Flevoland.

Vlaanderen
Vrij algemeen, maar zeldzamer in gebieden waar minder kalk in de bodem aanwezig is.

Wallonië
Algemeen.

Wereld
Gematigde en koele streken. Ingeburgerd in o.a. Zuid-Afrika en Nieuw-Zeeland.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	kalkgraslanden
Levensduur:	overblijvend
Levensvorm:	kruidachtige chamaefyt
Zaadbank:	langlevend (> 5 jaar)
Bloeitijd:	april - juli

Literatuur
Kops, J. (1800) Cerastium arvense - Akker Oogentroost Flora Batava 1: 43-43 

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 3: 48

Flora Batava 01: plaat

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 287

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 524

Nederlandse Oecologische Flora 1: 190

Wilde Planten 1: 222

Wilde-Planten.nl: pagina

Afbeelding in de Zadenatlas (Digital Plant Atlas)

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels Grote plakkaten vormend (zodevormend). De stengels (en bladen) zijn kort, afstaand behaard. Met opstijgende bloeistengels. De vegetatieve (niet bloeiende) scheuten liggen uitgespreid en wortelen op de knopen. Bladeren De langwerpig-lancetvormige of lijn-lancetvormige bladen zijn vrij sterk behaard, maar niet viltig. Vaak met bosjes bladen in de bladoksels. Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). Vaak is de bloei uitbundig. De enigszins klokvormige bloemen vormen samen ijle schermen met vijf tot vijftien bloemen. Ze zijn 1,2-2 cm in doorsnede. De diep uitgerande (diep tweelobbige) kroonbladen zijn wit. De kelk en de bloemsteel zijn beklierd. Vijf stijlen. De bloeistelen staan in de oksels van blaadjes die van onderen met elkaar vergroeid zijn. De schutbladen hebben vliezige, gewimperde randen. Vruchten Een doosvrucht. Deze is cylindervormig, 10-14 mm lang en gaat van boven met tien tandjes open. De vrucht komt tot ontwikkeling aan een overhangend steeltje, dat zich opricht wanneer de zaden rijp zijn. De zaden zijn langlevend (langer dan vijf jaar). Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,05-0,25 m.
Bloemkleur:	wit
Type vrucht:	doosvrucht
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100). De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer. Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen. In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023

download in hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.