Ecologie & verspreiding Poppenorchis groeit op zonnige tot licht beschaduwde, matig droge, basische en kalkrijke, humeuze bodems. De plant staat in kalkgraslanden, duin- en schrale graslanden, in aangrenzende zoomvegetaties, in struwelen en lichte loofbossen, in bermen en op dijken waar struwelen gerooid zijn. Verder bij zeedorpen en langs paden. In Nederland is de Poppenorchis uiterst zeldzaam in Zuid-Limburg, het Deltagebied, de kalkrijke duinen en in Drenthe en tegenwoordig resten er nog slechts enkele groeiplaatsen waar de soort overigens een lichte vooruitgang vertoont. Haar zeldzaamheid in Nederland en de onbestendigheid van de groeiplaatsen houdt vermoedelijk verband met het feit dat Poppenorchis in Nederland de noordgrens van haar verspreidingsgebied in Europa bereikt. Ze overwintert namelijk als rozet en is daardoor gevoelig is voor strenge vorst. Haar achteruitgang in Nederland is mede een gevolg van ontginning, beweiding, bemesting, verruiging en vervilting van de vegetatie, inspoeling van meststoffen, bebossing, overmatige betreding en een te hoge recreatiedruk. CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2015

Ecologie

Bodem
Zonnige tot half-beschaduwde plaatsen op matig droge, voedselarme, kalkrijke, humeuze grond (zand en mergel).

Groeiplaats
Grasland (kortblijvend kalkgrasland), zeeduinen (duingrasland en langs paden in duinstruweel), perceelscheidingen, afgravingen (verlaten groeven), hellingen, struwelen (open plaatsen), bosranden (kalkrijke zomen) en plaatsen waar struwelen gerooid zijn.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Zeer zeldzaam in Zuid-Limburg en in de duinen bij IJmuiden en mogelijk nog op Voorne.

Vlaanderen
Zeer zeldzaam in de Voerstreek. De groeiplaats in de duinen is hoogstwaarschijnlijk verdwenen. Vroeger ook in Brabant.

Wallonië
Zeldzaam op het Waalse deel van de Sint-Pietersberg en in de Famenne en de Gaume.

Wereld
In Noord-Afrika, Zuidwest-Azië en in Zuid, Midden- en West-Europa. Noordelijk tot in Midden-Duitsland, Nederland en Midden-Engeland.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	kalkrijke zomen
Levensduur:	overblijvend
Levensvorm:	geofyt
Bloeitijd:	mei - juni

Literatuur
Claessens, J. (2021) Sleutel voor de uitgebloeide orchideeën van Nederland en België. [multi-entry key] 

Claessens, J. & M. Claessens (2021) Sleutel voor uitgebloeide orchideeën van Nederland en België. Eigen uitgave [Determinatiesleutel, e-Book]

Gonggrijp, S. (2017) Een nieuw varenlandschap in Nederland. Planten 6: 4-5 

Hilgers, J. (1972) De achteruitgang van de Orchidaceae in Limburg 6. Natuurhistorisch Maandblad 61: 14-16

Kreutz, C.A.J. (1990) Enige opmerkingen beteffende groeiplaatsen van hybriden tussen Aceras anthropophorum en enkele Orchis-soorten. Orchideeën 52: 152-156

Mennema, J. (1973) De Poppenorchis in Nederland. Natuurhistorisch Maandblad 62: 115-116

Ram, R. & C. Sipkes (1971) Tijdelijke groeiplaatsen van de Poppenorchis op Voorne in relatie tot de konijnenstand in 1960-'70. De Levende Natuur 74: 160-163 

Sipkes, C. (1972) Aceras anthropophorum (L.) Ait. f. op. Voorne. Gorteria 6: 20-20 

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 1: 44

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 113

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 148

Nederlandse Oecologische Flora 5: 376

Orchideeën (Kreutz, 1987): 32

Wilde Planten 3: 313

Wilde-Planten.nl: pagina

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels De stengels hebben aan de voet meerdere bruine scheden. Bladeren De langwerpige bladeren zijn glanzend groen. De bovenste zijn kleiner. De schutbladen zijn vliezig en korter dan het vruchtbeginsel. Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De slanke aren bevatten vaak veel bloemen. Ze zijn groengeel met een rood- of bruinachtige rand en lijntjes. De hangende bloemlip is 1,2 tot 1½ cm groot en 3-delig. De middenslip heeft 2 spleten. De zijslippen zijn lijn- of draadvormig. De bloemen hebben geen spoor. Vruchten Een doosvrucht. Eenzaadlobbig (kiemend met één kiemblaadje).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,10-0,40 m.
Bloemkleur:	groen
Type vrucht:	doosvrucht
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Atlasblokken met waarnemingen
Het aantal atlasblokken (5x5 km) waarin de soort is gemeld binnen een periode van vijf jaar (vanaf 1980) of twintig jaar. Niet gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en het aantal doorgegeven waarnemingen kan sterk variëren per periode, dus een trend in verspreiding kan hier niet direct uit worden afgelezen. Het opgegeven jaartal is het eerste jaar van de periode. Bron: gevalideerde waarnemingen uit de NDFF.
© FLORON & NDFF

download hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.