Ecologie & verspreiding Plat fonteinkruid prefereert zonnige plaatsen in ondiep, stilstaand, ± stikstof- en voedsel voedselrijk maar niet te vervuild, zwak zuur tot neutraal water boven een bodem van laagveen, venige rivierklei of zand, vaak op plaatsen met enige kwel of opstijgend grondwater. Ze groeit in allerlei wateren en watertypen. Nederland valt grotendeels binnen het Europese deel van het verspreidingsgebied. De soort is vrij algemeen in laagveengebieden, zeldzaam in het rivierengebied, in Zuidoost-Friesland en Noord-Drenthe en is zeer zeldzaam in het oosten en midden van het land en in de Hollandse duinen. Ze is sterk achteruit gegaan door de toegenomen eutrofiëring. De afgeplatte stengels zijn scherpkantig, smal gevleugeld en weinig vertakt. De bladen hebben naast de (meestal) vijf sterkere nerven ook talrijke, fijne, overlangse vezelstrengen en hebben een ± afgerond bladtop. De steunblaadjes zijn niet vergroeid en meestal langer (maar niet altijd!) dan bij Spits fonteinkruid, 2,5 tot 4 cm lang. CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2014

Ecologie

Bodem
Zonnige plaatsen in ondiep, matig voedselarm tot voedselrijk, meestal niet vervuild, zelden licht vervuild, zwak zuur tot neutraal, stilstaand water met een bodem van laagveen, venige rivierklei of zand. Vaak op plaatsen met enige kwel of opstijgend grondwater.

Groeiplaats
Water (vijvers, beken, kanalen, sloten, oude rivierlopen en aan de rand van veenplassen).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Vrij algemeen in laagveengebieden, zeldzaam in het rivierengebied, in Zuidoost-Fryslân en Noord-Drenthe en zeer zeldzaam in het oosten en midden van het land en in de Hollandse duinen. Niet op de Waddeneilanden en in het grootste deel van Zeeland en Limburg.

Vlaanderen
Zeldzaam in de Kempen en de Zand- en Zandleemstreek.

Wallonië
Niet in Wallonië.

Wereld
Koel-gematigde streken op het noordelijk halfrond. In Noord-Amerika een andere ondersoort dan in Europa en Azië.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	voedselrijke wateren
Levensduur:	overblijvend
Levensvorm:	hydrofyt
Bloeitijd:	juli - augustus

Literatuur
Clason, E.W. (1964) 5a. Potamogetonaceae. Flora Neerlandica : 37-79 

Kops, J. (1800) Potamogeton compressum - Plat-gesteeld Fontein-Kruid Flora Batava 1: 52-52 

Kops, J. & H.C. van Hall (1836) Potamogeton zosteraefolium - Lintbladig fonteinkruid Flora Batava 7: 547-547 

Papenburg, G. (2016) Inventarisatie van Fonteinkruiden in de Garyper bûtlânnen. Planten 4: 20-21 

Vöge, M. (2005) Wachstum und Reproduktion bei Laichkräutern: im gemässigten Klima und im niederarktischen Grönland. Floristische Rundbriefe 39: 67-72

Wiegleb, G. (1976) Die Verbreitung einge Wasserpflanzen, besonders der Gattung Potamogeton im südlichen und östlichen Niedersachsen. Göttinger Floristische Rundbriefe 10: 11-15

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 3: 124

Flora Batava 01: plaat

Flora Batava 07: plaat

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 93

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 110

Nederlandse Oecologische Flora 4: 255

Wilde-Planten.nl: pagina

Afbeelding in de Zadenatlas (Digital Plant Atlas)

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels De afgeplatte stengels zijn scherpkantig, vaak smal gevleugeld en maar weinig vertakt. Bladeren De ondergedoken, bruinachtig groene, op gras lijkende bladeren zijn lijnvormig en 2 tot 5 mm breed. Ze hebben 5 sterkere nerven. De bladtop is min of meer afgerond met een toegespitst puntje. De steunblaadjes zijn niet vergroeid en overlappen elkaar Ze zijn 2½ tot 4 cm lang. Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De bloeiaren bevatten 10 tot 20 bloemen en staan op 2 tot 4 cm lange en ongeveer 2 mm dikke stelen. De aren zijn langer gesteeld dan die van Spits fonteinkruid. De aarsteel is naar de top meestal enigszins verdikt. De bloemen zijn groenig. Vruchten Een steenvrucht. Aan de buikzijde zit meestal geen knobbel. Het snaveltje is recht en 3 tot 4½ mm lang. Vaak ontstaat er maar weinig zaad. Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,90-2,00 m.
Type vrucht:	steenvrucht
Kleur van de vrucht:	groen
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100). De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer. Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen. In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023

download in hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Fenologie vruchtdragend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.