Ecologie & verspreiding Eenbes staat op beschaduwde, ± voedsel- en stikstofrijke, vochtig tot vrij natte, zwak basische, soms zwak zure, maar meestal neutrale tot kalkhoudende mergel-, leem- of lössbodems met goed verterend strooisel. Ze groeit in loofbossen en struwelen, in naaldbossen (niet in Nederland) en onder heggen, bij natte slenken, bronnen en langs beschaduwde beekjes. Het is een plant van de gematigde en koudere streken in Azië en Europa en Nederland ligt aan de noordwestelijke grens van het Europese deel van het verspreidingsgebied. De soort is vrij zeldzaam in Zuid-Limburg, zeldzaam, maar plaatselijk vrij algemeen in Noord-Brabant en is elders zeer zeldzaam. Eenbes verspreidt een aasgeur en wordt door vliegen bestoven, de gevormde zwarte vruchten worden gegeten en de onverteerde, rode zaden worden uitgescheiden. De hele plant is giftig door saponinen, vooral de vrucht. Vroeger werd de plant aangewend tegen kinkhoest, krankzinnigheid en stuipen, en de (voor de bloei) verzamelde bladeren leverden een paarse verfstof. CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2014

Ecologie

Bodem
Beschaduwde plaatsen op vochtige tot vrij natte, matig voedselrijke, soms zwak zure, maar meestal neutrale tot kalkhoudende, humusrijke grond met goed verterend strooisel (mergel, leem of löss).

Groeiplaats
Bossen (kalkrijke loofbossen) en waterkanten (langs beschaduwde beekjes en bij bronnen).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding

Nederland
Vrij zeldzaam in Zuid-Limburg, zeldzaam, maar plaatselijk vrij algemeen in Noord-Brabant en zeer zeldzaam in het oosten van het land en in Drenthe.

Vlaanderen
Vrij algemeen in de Leemstreek en de Voerstreek. Elders zeldzaam.

Wallonië
Vrij zeldzaam, maar plaatselijk vrij algemeen.

Wereld
Gematigde en koudere streken in Azië en Europa. Niet in Ierland.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	kalkrijke bossen
Levensduur:	overblijvend
Levensvorm:	geofyt
Zaadbank:	zeer kortlevend (< 1 jaar)
Bloeitijd:	april - juni

Literatuur
Beringen, R. & T. Rotteveel (2022) Overleven op de bosbodem Planten 17: 20-22 

Kentgens, S.J. (1924) De Eenbes (Paris quadrifolia). Natuurhistorisch Maandblad 13: 63-64

Kops, J. & J.E. van der Trappen (1846) Paris quadrifolia - Vierbladig Pariskruid Flora Batava 9: 641-641 

Raemakers, I. & T. Faasen (2012) Bijzondere planten en insecten in de Curfsgroeve. Natuurhistorisch Maandblad 101: 63-73

Thijsse, J.P. (1930) Paris quadrifolia L., de Eenbes in Drente! De Levende Natuur 35: 173-173 

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 2: 232

Flora Batava 09: plaat

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 98

Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.: 122

Nederlandse Oecologische Flora 4: 303

Wilde Planten 3: 205

Wilde-Planten.nl: pagina

deze soort in de Zadenatlas van Nederland

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels De rechtopstaande stengel is  kaal. De soort groeit vaak in groepen. Bladeren De bladeren vormen meestal een krans van vier  bladeren halverwege de stengel. Ze zijn breed eirond en met drie  tot vijf  nerven. Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De geelgroene bloemen zijn meestal viertallig. De vier  buitenste groene, spitse bloembladen zijn langwerpig-eirond, 2-3 cm lang en tot 5 mm breed. De binnenste vier  zijn wat korter en smaller (priemvormig). Meestal zijn er acht  meeldraden (soms tien  of twaalf) en vier  gekromde stijlen. De helmknoppen zijn oranjegeel. Vruchten Een bes. De zwarte, giftige bessen zijn ongeveer 1 cm groot. De zaden zijn rood. De zaden zijn zeer kortlevend (korter dan één jaar). Eenzaadlobbig (kiemend met één kiemblaadje).

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,15-0,30 m.
Bloemkleur:	groengeel
Type vrucht:	bes
Kleur van de vrucht:	zwart
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100). De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer. Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen. In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023

download in hoge resolutie

Fenologie bloeiend


Fenologie vruchtdragend


Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.