Ecologie & verspreiding Herfsttijloos staat op zonnige tot beschaduwde, voedselrijke (maar niet te veel bemeste), vochtige tot vrij natte, meestal kalkhoudende, humeuze leem-, zavel-, klei- en mergelgrond, in vloeiweiden ook op zand. Ze groeit in loof- en naaldbossen, in bosranden en struwelen, in hooi- en graslanden, op kalkhellingen en in vloeiweiden, in beekdalgraslanden en uiterwaarden, op bronhellingen en rivierdijken. Nederland ligt aan de noordwest grens van het Europese verspreidingsgebied. De plant is vrij zeldzaam in Zuid-Limburg en zeer zeldzaam in Midden- en Noord-Limburg, Noord-Brabant, het rivierengebied en in het oosten van het land en wordt soms aangeplant. De soort is achteruit gegaan door de toegenomen eutrofiëring. Herfsttijloos wordt door insecten bestoven, de gevormde zaden worden door de wind of mieren verspreid. De plant is zeer giftig door het alkaloïd colchicine dat een normale celdeling belemmerd. Colchicine wordt als medicijn gebruikt bij jicht, reuma en kanker, ook kwekers maken er gebruik bij het “veredelen” van planten. CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2014

Ecologiebron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Bodem
Zonnige tot licht beschaduwde plaatsen op vochtige tot vrij natte, matig voedselrijke tot voedselrijke, humeuze, vaak licht bemeste en meestal kalkhoudende grond (leem, zavel, klei en mergel).

Groeiplaats
Bossen (loofbossen), bosranden, struwelen, zeeduinen (duinbossen en struwelen), grasland (kalkhellingen, vloeiweiden, hooiland, beekdalgrasland en uiterwaarden), rivierdijken en bronhellingen.

Verspreidingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Nederland
Vrij zeldzaam in Zuid-Limburg en zeer zeldzaam in Midden- en Noord-Limburg, Noord-Brabant, het rivierengebied en in het oosten van het land.

Vlaanderen
Zeldzaam in de Maasvallei en in de duinen en zeer zeldzaam in de Kempen en de Leemstreek.

Wallonië
Vrij algemeen in het Maasgebied en de zuidelijke Ardennen. Elders zeer zeldzaam.

Wereld
Midden-Europa en in een deel van West- en Zuid-Europa. Van Noord-Portugal, Zuidoost-Ierland, Nederland en Midden-Engeland en oostelijk tot de Balkan.

Ecologiebron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Biotoopvoorkeur:	natte, bemeste graslanden
Levensduur:	overblijvend
Levensvorm:	geofyt
Zaadbank:	zeer kortlevend (< 1 jaar)
Worteldiepte:	20 tot 50 cm.
Bloeitijd:	september - november

Literatuur
Allen, J. (1905) De Herfststijloos (Colchicum autumnale). De Levende Natuur 10: 176-178 

Allen, J. (1906) De Herfststijloos (Colchicum autumnale). De Levende Natuur 10: 194-197 

Londo, G. & I. Londo-Eeken (2007) Tijlozen in Nederland, wild en verwilderd: Colchicum autumnale L., C. tenorei Hort. en C. byzantinum Ker-Gawl.. Gorteria 32: 149-159 

Mennema, J. (1974) De Wever, een botanicus op eenzame hoogte. Natuurhistorisch Maandblad 63: 56-64

Pagina's in standaardwerken

Atlas van de Nederlandse Flora 2: 119

Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.: 101

Nederlandse Oecologische Flora 4: 275

Wilde Planten 3: 333

deze soort in de Zadenatlas van Nederland

Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra

Stengels Een korte, rechtopstaande vruchtstengel. Bladeren Een korte, rechtopstaande vruchtstengel. Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De bloemen zijn roze, 4-6 cm, bekervormig en krokusachtig met gele meeldraden en witte stijlen. Ze staan met één  tot zes  bij elkaar. Ze hebben een witachtige, buisvormige bloeischede. Bloemen met  zes  meeldraden en drie  stijlen. Elke stijl heeft een haakvormig gekromde, paarse stempel. Vruchten Een doosvrucht. De grote vruchten zijn eivormig, groen en staan op een korte steel tussen de bladeren. De zaden zijn zeer kortlevend (korter dan één  jaar). Eenzaadlobbig (kiemend met één kiemblaadje).

Kenmerkenbron: Botanisch Basisregister (met aanvullingen)
Hoogte:	0,08-0,25(-0,40) m.
Bloemkleur:	paars tot wit
Type vrucht:	doosvrucht
Kleur van de vrucht:	Onopvallend
Geslachtsverdeling:	tweeslachtig

Trend van de soort
Indexcijfer (1990=100) voor deze soort.

© NEM(CBS & FLORON) 2017


Soms fluctueert het aantal sterk. Hoe vloeiender de lijn, des te betrouwbaarder de grafiek.