EcologieBodemZonnige tot licht beschaduwde, warme, vrij open plaatsen op natte, matig voedselrijke tot voedselrijke, vaak kalkhoudende grond. Meestal langs stromend water of op plaatsen met kwel (zand, leem, zavel en klei, soms venig). Ook op plekken die regelmatig door water worden overspoeld.
GroeiplaatsWaterkanten (langs beken, kanalen en rivieren), bossen (kwelplekken in loofbossen en bronbossen), waterkanten (langs bosbeken), moerassen (ruig rietland), grasland (ruig grasland, uiterwaarden en drassige plekken in weiland) en zeeduinen (aan de duinrand soms op minder waterrijke plekken).
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLVerspreidingNederlandVrij zeldzaam in het rivierengebied, in laagveengebieden en in de Hollandse en Zeeuwse duinen. Elders zeldzaam tot zeer zeldzaam.
VlaanderenVrij zeldzaam in de westelijke Leemstreek en in de rivierdalen. Elders zeldzaam of ontbrekend.
WalloniëVrij zeldzaam in het Maasgebied en in Lotharingen. Elders zeldzaam tot zeer zeldzaam.
WereldMidden-, Oost- en Zuidoost-Europa. Oostelijk tot in Centraal-Azië.
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NL LiteratuurGregor, T., M.S. Dillenberger, M. Schmidt, R. Hand, A. Abdank, R. Böcker, P. Ciongwa, W. Diewald, F.G. Dunkel, W. Ehmke, P. Finus, D. Frank, S. Hammel, A. Hofstetter, M. Hohla, E. Horst, H. John, J. Klotz, M. Korsch, R. Mause, L. Meierott, F. Müller, F. Möbius, M. Peintinger, H. Reichert, H. Ringel, R. Schneider, C.N. Schröder, I. Timmermann-Trosiener & S. Mut (2020)
Scrophularia neesii und
Scrophularia umbrosa in Deutschland - ähnliche Ökologie, aber unterschiedliche Verbreitung zweier Sippen eines Autopolyploidie-Komplexes.
Kochia 13: 34-52
Kops, J. & H.C. van Hall (1844) Scrophularia aquatica - Water-Helmkruid
Flora Batava 8: 623-623
Savelsbergh, E. (1976) Zur Unterscheidung von
Scrophularia auriculata L. und
Scrophularia umbrosa Dum.
Göttinger Floristische Rundbriefe 10: 4-8
Sloff, J.G. & J.L. van Soest (1939) Het fluviatiele district in Nederland en zijn flora II.
Nederlandsch kruidkundig archief. Serie 3 49: 268-306
van Eeden, F.W. (1884) Scrophularia Neesii - Nees' Waterhelmkruid
Flora Batava 16: 1238-1238
Pagina's in standaardwerkenAtlas van de Nederlandse Flora 1:
182Atlas van de Nederlandse Flora 3:
143Flora Batava 08:
plaatFlora Batava 16:
plaat 1238Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.:
492Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.:
663Nederlandse Oecologische Flora 3:
201Wilde-Planten.nl:
paginadeze soort in de Zadenatlas van Nederland Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra Stengels Stengels met 1-3 mm brede vleugelranden.
Bladeren De bleekgroene bladeren zijn langwerpig-eirond en gezaagd. De onderste zijn soms gekarteld met omhoog gerichte karteltanden. Er zitten geen oortjes aan de bladsteel. De okselknoppen kunnen wortelen en tot nieuwe planten uitgroeien.
Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De kelkslippen hebben een brede vliezige rand. De bloemen zijn roodbruin met een geelgroene voet.
Vruchten Een doosvrucht. Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100).
De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer.
Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen.
In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023
download in hoge resolutieFenologie bloeiend
Fenologie vruchtdragend
Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.