Ecologie & verspreiding
Gesteeld glaskroos staat in heldere, voedsel- en carbonaatarme, niet verzurende wateren op ’s zomers vaak droogvallende, zonnige tot iets beschaduwde, voedsel- en stikstofarme zandbodems waarop vaak een sliplaagje ligt. Deze pionier groeit op de oevers van zand- en leemgroeven, van vennen, visvijvers en poeltjes, vaak op plaatsen waar water binnenstroomt. Nederland valt geheel binnen het Europese verspreidingsgebied. De overwinterde plant is zeldzaam in Noord-Brabant en zeer zeldzaam in Drenthe, Twente en op de Veluwe. De plant verschilt van sterrenkroos door de glasachtige, doorzichtige stengels en is van haar verwanten te onderscheiden door de combinatie van een 3-tallige kelk en kroon en de 6 meeldraden. Dit glaskroos is evenals haar verwanten gevoelig voor eutrofiëring van haar milieu en kan hierdoor achteruit gaan of verdwijnen. De plant bestuift zichzelf (vaak al in de gesloten bloemknop) of wordt door insecten bestoven, de zaden worden door vogels verspreid, vaak over grote afstanden.
CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel, 2014
|
EcologieBodemZonnige plaatsen in matig voedselarm tot matig voedselrijk, helder, niet verzuurd water. 's Zomers vaak op open (pioniervegetatie), kale, droogvallende plekken (zand).
GroeiplaatsWater (afgravingen, met name zand- en leemgroeven, viskweekvijvers en ondiepe poeltjes), waterkanten (op natte modder) en heide (in vennen met een lichte toevoer van voedselrijker water).
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLVerspreidingNederlandZeldzaam in Noord-Brabant en zeer zeldzaam in Drenthe, Twente en op de Veluwe.
VlaanderenZeldzaam in de Kempen. Elders zeer zeldzaam.
WalloniëZeer zeldzaam in het Maasgebied, Lotharingen en de Ardennen.
WereldWest- en Midden-Europa, noordelijk tot in het zuiden van Scandinavië, zuidelijk tot in het noorden van Spanje en Portugal en oostelijk tot in Roemenië.
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NLLiteratuurBernhardt, K.G. & M. Koch (1993) Vorkommen und Vergesellschaftung von
Elatine hexandra im Emsland (Niedersachsen).
Floristische Rundbriefe 27: 32-37
Brinkkemper, O., E.J. Weeda, S.J.P. Bohncke & W.J. Kuijper (2008) The past and present occurrence of
Elatine and implications for palaeoenvironmental reconstructions.
Veget. Hist. Archaeobot. 17: 15-24 [Alle Elatine-soorten zijn bekend uit archeologische vondsten in Nederland en buurlanden en moeten dus als oorspronkelijk inheems beschouwd worden.]
Dijkhuis, E. (2011) Update Glaskroos.
FLORON-nieuws 15: 7-7
Hofstra, J. (1982) Over enige Littorelletea-gemeenschappen, in het bijzonder in Twente.
Gorteria 11: 59-72
Hofstra, J.J. & E.J. Weeda (1977) Over de vegetatie met
Elatine hexandra (Lapierre) DC. in de kleine plas van het Lonnekermeer.
Gorteria 8: 193-206
Schils, C. (2023) Het Merkske 50 jaar na Mennema
Planten 19: 20-22
van Eeden, F.W. (1885) Elatine hexandra - Zeshelmige Elatine
Flora Batava 17: 1351-1351
Weeda, E.J. & O. Brinkkemper (2010) Vijftienduizend jaar
Elatine in Nederland, in het rivierengebied en daarbuiten.
Stratiotes 40: 6-26
Pagina's in standaardwerkenAtlas van de Nederlandse Flora 1:
100Flora Batava 17:
plaat 1351Heukels' Flora van Nederland, 23e ed.:
353Heukels' Flora van Nederland, 24e ed.:
411Nederlandse Oecologische Flora 2:
212Wilde Planten 3:
151Wilde-Planten.nl:
paginadeze soort in de Zadenatlas van Nederland Beschrijvingbron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra Stengels In het water hebben ze opgerichte stengeltoppen. Op de grond zijn de stengels sterk vertakt. Ze kruipen dan en wortelen op de knopen. Op deze manier kunnen ze matjes vormen.
Bladeren De tegenoverstaande bladeren zijn langwerpig-spatelvormig en boven het midden het breedst. Ze hebben een gave rand. De steunblaadjes zijn zeer klein. In het water zijn ze gesteeld, op het land vrijwel zittend.
Bloemen Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De alleenstaande bloemen groeien in de bladoksels op vrij lange stelen. De kroonbladen zijn rozewit, vrij kort en breed en langer dan de kelk. De kelk bestaat uit drie delen en is aan de voet vergroeid. Een bloem heeft zes meeldraden en een stamper met drie stijlen.
Vruchten Een bolronde doosvrucht. Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).
Bron:
Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra -
CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreidingstrend
Gemiddelde trend van het aantal kilometerhokken waarin de soort voorkomt, weergegeven als indexcijfer (1975-1978 = 100).
De trend is gecorrigeerd voor waarnemersinspanning en geeft de relatieve verandering in het aantal bezette kilometerhokken weer.
Voor de berekening worden de data per periode van vier jaar samengenomen.
In de grafiek correspondeert ieder punt met het laatste jaar van zo'n periode.
© NEM(CBS & FLORON) 2023
download in hoge resolutieFenologie bloeiend
Fenologie vruchtdragend
Bron: FLORON - Gemodelleerd op basis van waarnemingen uit de NDFF voor de periode 2000-2021.
De bloeiperiode is dit jaar 6 dagen later dan het langjarig gemiddelde.